تجزيه و تحليل ژئوپلتيك چين برامنيت ايران

این متن شامل 31 صفحه می باشد 

با فروپاشي شوروي در سال 1991 و جا براي بحران كويت ايالات متحده مقام تك قطبي را به سركردگيخود مطرح ساخت. چين و ايران با نظام تك قطبي به سركردگي آمريكا مخالفت كردند. موقعيت ژئوپلتيكي ايران در منطقه خليج فارش و آسياي مركزي و همسويي سياستها موجب ايجاد روابط استراتژيك بين دو كشور چين و ايران گرديد. اما آمريكا در مخالفت از ايران، چين را از فروش تسليحات هسته‌اي شيميايي به ايران برحذر داشت و با اعمال فشار و وعده امتيازات زياد، چين را مجبور ساخت كه قرارداد مربوط به نيروگاه اتمي بوشهر را معلق و پيشنهاد واگذاري راكتور تحقيقات آب سبك به ايران را رد و نهايتاً كاربري چين را در استراتژي ژئوپلتيكي ايران كم اثر نمايد.

در فصول اين پايان نامه به موقعيت و جايگاه چين در شرق آسيا و اهميت ان از نظر ژئواستراتژيكي براي آمريكا و روسيه، جمعيت زياد و انسانهاي نسبتاً ماهر، ذخاير مالي و رشد اقتصادي خوب و تكنولوژي رو به رشد و ارتش مجهز به سلاحهاي پيشرفته و هسته‌اي، نقش آفريني چين در ؟ امنيتي اروآسيا به همراه آمريكا در روسيه، مشخص كردن علائق ژئوپلتيكي آن كشور ؟ 21 مرتبه با هداف تاكتيكي ( تأمين منافع اقتصادي ) و داشتن مازاد بيش از 40% ميليارد دلاري با آمريكا و اهداف استراتژيك ( تأمين منافع انرژي )، تحولات ژئواستراتژيك و ژئواكونوميك قرن (21) و جايگزيني اقتصادي محوري بجاي سياست محوري بر پايه تفكرات نظامي پرداخته شده است.

در پايان با مشخص كردن تهديدات آمريكا و نقاط قوت و ضعف چين و شناخت عوامل مثبت و منفي تأثير گذار بر روابط چين و ايران اين فرصت رابتين مي‌نمايد كه مسئولين با استفاده از يافته‌هاي اين تحقيق در ارتباط با نقش چين در مسائل امنيتي ايران تصميمات صحيحي را اتخاذ نمايند.

 مقدمه:

دهه 1990 با دو رويداد بزرگ آغاز شد دو رويدادي كه ژئوپلتيك جهاني را بطور كلي دگرگون كرد. از يك سو فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در سال (1991 ) و سرنگون شدن پيمان و رشد، نه تنها نقطه پايان جها ژئوپلتيك توازن يافته ميان و قطب تلقي شد بلكه راه را براي انتقال نظام ژئوپلتيك جهاني از مرحله رقابتهاي ( ايدئولوژيك سياسي ) به رمحله رقابتهاي ( اقتصادي ـ سياسي ) هموار ساخت. از سوي ديگر حركت نظامي بي‌سابقه امريكا و هم پيمانانشان در ماجراي بحران كويت شيوه نويني از واكنش‌هاي ژئوپلتيك در برابر كنشهاي استراتژيك منطقه‌اي را نمايان ساخت در حاليكه رويداد نخست مفاهيم تازه اي را در ژئوپلتيك جهاني مطرح ساخت و روابط ساختاري ( افقي ـ عمودي ) جهان قدرتهاي را دگرگون كرده و زمينه را‌ آماده شكل گيري نويني از اين روابط ساخته است. رويداد دوم نيز نظام ( ژئوپلتيك خاورميانه را يكسره دگرگون كرده، موازنه نظامي استراتژيك تازه‌اي را پيش كشيده و مفاهيم نويني از ( امنيت منطقه‌اي ) را در روابط ساختاري قدرتهاي منطقه بدست داده است. چين از جمله كشورهايي است كه در نتيجه تيزهوشي كادر رهبري خود كه تهديدات اقتصادي را براي امنيت ملي خويش مخرب تراز دشمن خارجي تشخيص داد براي رفع ناامني از كارايي نهادها و بخش‌هاي اقتصادي، سياست تنش‌زدايي را در پيش گرفت. همراه با نفي مشروعيت رهبري ؟ جهان توسط ايالات متحده، خود مدعي قرار گرفتن در ميان قطبهاي اصلي نظام بين‌المللي محصوب مي‌شود، جمعيت پرشمار برفورداري از نيرومندترين ارتش جهان كه به سلاحهاي پيشرفته متعارف و هسته‌اي مجهز است، در اختيار داشتن يكي از پنج كرسي شوراي دائمي امنيت با ؟ و تو ونيز جهش اقتصادي خيره كننده دهه اخير كه جايگاه چين را به عنوان كشوري توسعه يافته حداقل در ابعادي اقتصادي تثبيت كرده.

از سوي ديگر جمهوري اسلامي ايران نيز به جهت داشتن منابع نفت و گاز، موقعيت استراتژيكي مطلوب ؟ ضد ابتكاري سخت در تلاش است كه مقام خود را در نظام شكل گيرندة جهاني از راه جاي گرفتن در نظام اقتصادي منطقه تعيين كند.

همسويي سياستهاي چين و ايران ؟ با نظام تك قطبي باعث شد تا چين به بهبود بخشيدن وجهة خود در ايران توجه خاصي نشان دهد و اين ناشي از آن است كه احتمال مي‌دهد ايران طي (20 تا 30 ) سال آينده به عنوان قدرت اسلامي در ابعاد جهاني مطرح خواهد شد. و به همين جهت بهترين قدرتي كه مي‌تواند به آن كشور كمك كند تا در برابر رقيب اصلي، يعني آمريكا و اروپا ايجاد ؟ نمايد قدرت اسلامي خواهد بود.

موقعيت ممتاز ژئوپلتيكي ايران در خليج فارش و درياي خزر و نياز چين به منابع انرژي در قرن 21 باعث ارتقاء سطح روابط دو كشور گرديده است. اما مخالفت و ضديت ايالات متحده با سياستهاي جمهوري اسلامي در بعضي مقاطع به اوج خود مي‌رسد و علاوه بر اجراي تحريم عليه ايران، ساير كشورها از جمله چين را به چهت داشتن روابط حسنه با ايران به عدم صادرات تكنولوژي پيشرفته به آن كشور و يا عدم واردات محصولات از آن كشور تهديد مي‌نمايد. كه بعضاً اين تهديدات كارساز واقع شده و منجر به تقليل سطح روابط چين و ايران بخصوص در بعد فضايي و فن‌آوري پيشرفته مي‌گردد. ليكن تاكنون منافع ملي دو كشور ايران و چين ايجاد نموده در تصميم‌گيريها و جهت گيريها و اقدامات سياسي بر عليه يكديگر اجتناب نموده، و با درك صحيح از مسائل بين المللي و مشكلات موجود در روابط مابين را توسعه دهند.

روش تحقيق:

براي انجام تحقيق از روشهاي كتابخانه‌اي ـ اسنادي ـ ژورناليستي و انجام مصاحبه استفاده شده و از شيوه تحليل محتوا براي تجزيه و تحليل داده‌ها مرتبط با ژئوپلتيك چين استفاده گرديده است.

الف - سؤال اصلي :

1) آيا ژئوپلتيكي چين ايجاب مي‌كند كه در آينده متكي به منابع انرژي خليج فارس و حوزه خزر باشد؟

2) آيا چين به مناصبات خود با ايران تا جايي اهميت مي‌دهد كه به روابطش با آمريكا خدشه‌اي وارد نشود؟

سؤال فرعي:

1) آيا موقعيت جغرافيايي و جايگاه چين از نظر ژئواستراتژيك براي آمريكا و روسيه اهميت دارد؟

2) آيا كليات اضافي، اقتصادي و نظامي چين دلالت بر رشد و پيشرفت آن كشور را نشان مي‌دهد؟

3) كشورهايي در مساله امنيتي ارورسيا نقش آفريني مي‌كنند؟